หลักเกณฑ์และวิธีการประเมินตำแหน่งและวิทยฐานะของข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาทุกสายงานนั้นกำหนดข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาที่มีใบประกอบวิชาชีพจัดทำข้อตกลงพัฒนางาน (Performance Agreement :PA) กับผู้บังคับบัญชาและต้องได้รับความเห็นชอบ

ซึ่งข้อตกลงพัฒนางานดังกล่าว ประกอบไปด้วย ๒ ส่วน ได้แก่ ข้อตกลงพัฒนางานตามมาตรฐานตำแหน่งและข้อตกลงพัฒนางานที่เสนอเป็นประเด็นท้าทายในการพัฒนาให้เกิดผลลัพธ์ ซึ่งแน่นอนว่าทั้งตัวข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาและผู้บังคับบัญชาต้องเข้าใจตรงกันถึงประเด็น ตัวชี้วัด เกณฑ์และวิธีการประเมินทั้งสองส่วน จากนั้นก็ดำเนินงานตามข้อตกลงพัฒนางาน พอครบรอบการประเมิน (สิ้นปีงบประมาณ) ก็ต้องมีการประเมินตามที่ตกลงกันไว้ ผู้ผ่านการประเมินจะต้องมีผลการประเมินการพัฒนางานตามข้อตกลง โดยต้องได้คะแนนจากรรมการแต่ละคน ไม่ต่ำกว่าร้อยละ ๗๐

การนำผลการพัฒนางานตามข้อตกลงไปใช้ในการบริหารงานบุคคล

ผลการประเมินการพัฒนางานตามข้อตกลงของข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาแต่ละคนที่ผ่านเกณฑ์จะนำไปใช้ในการบริหารงานบุคคล ดังนี้

          ๑. ใช้เป็นคุณสมบัติในการขอรับการประเมินเพื่อให้มีวิทยฐานะหรือเลื่อนวิทยฐานะ ตามหลักเกณฑ์และวิธีการประเมินตำแหน่งและวิทยฐานะของข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาของแต่ละตำแหน่งหรือแต่ละวิทยฐานะ

          ๒. ใช้เป็นผลการประเมินตำแหน่งและวิทยฐานะของข้าราชการครู เพื่อดำรงไว้ซึ่งความรู้ ความสามารถ ความชำนาญการ หรือความเชี่ยวชาญในตำแหน่งที่ได้รับการบรรจุและแต่งตั้ง (การคงวิทยฐานะ)

          ๓. ใช้เป็นองค์ประกอบในการประเมินประสิทธิภาพและประสิทธิผลการปฏิบัติงาน ในการพิจารณาเลื่อนเงินเดือน

การนำผลการพัฒนางานตามข้อตกลงไปใช้เพื่อเป็นผลการประเมินตำแหน่งและวิทยฐานะของข้าราชการครู(คงวิทยฐานะ) มีหลักเกณฑ์และวิธีการ ดังนี้

          ๑. ข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาไม่ว่าตำแหน่งใด เมื่อได้รับการแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งวิทยฐานะใดแล้ว จะต้องจัดทำข้อตกลงในการพัฒนางาน ทุกปีงบประมาณ เสนอต่อผู้บังคับบัญชาเพื่อให้ความเห็นชอบ

          ๒. ข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาทุกตำแหน่งที่มีวิทยฐานะ จะได้รับการประเมินผลการพัฒนางานตามข้อตกลง จากคณะกรรมการประเมินผลการพัฒนางานตามข้อตกลง เป็นประจำทุกรอบการประเมิน โดยให้ถือว่าคณะกรรมการชุดดังกล่าว เป็นคณะกรรมการประเมินตำแหน่งและวิทยฐานะเพื่อดำรงไว้ซึ่งความรู้ ความสามารถ ความชำนาญการ หรือความเชี่ยวชาญในตำแหน่งที่ได้รับการบรรจุและแต่งตั้ง

          ๓. ข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาที่มีผลการประเมินการพัฒนางานตามข้อตกลง ผ่านเกณฑ์ ต้องได้คะแนนจากรรมการแต่ละคน ไม่ต่ำกว่าร้อยละ ๗๐ และให้ผู้บังคับบัญชาแจ้งผลการประเมินให้เจ้าตัวทราบ โดยถือว่าผู้ผ่านเกณฑ์ประเมินผู้นั้นผ่านการประเมินตำแหน่งและวิทยฐานะเพื่อดำรงไว้ซึ่งความรู้ ความสามารถ ความชำนาญการ หรือความเชี่ยวชาญในตำแหน่งที่ได้รับการบรรจุและแต่งตั้ง ในรอบการประเมินนั้น

          ๔. ข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาที่มีผลการประเมินการพัฒนางานตามข้อตกลง ไม่ผ่านเกณฑ์ ในรอบการประเมินใด ให้ผู้บังคับบัญชาแจ้งผลการประเมินให้เจ้าตัวทราบ และให้ถือว่าผู้นั้นเป็นผู้ไม่ผ่านการประเมินตำแหน่งและวิทยฐานะเพื่อดำรงไว้ซึ่งความรู้ ความสามารถ ความชำนาญการ หรือความเชี่ยวชาญในตำแหน่งที่ได้รับการบรรจุและแต่งตั้ง ในรอบการประเมินนั้น ซึ่งจะต้องดำเนินการตามกฎหมายที่เกี่ยวข้องต่อไป

ดังนั้น จะเห็นว่าข้อตกลงพัฒนางาน (Performance Agreement :PA) เป็นพันธสัญญาระหว่างข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาที่ตกลงทำไว้กับผู้บังคับบัญชา ว่าจะดำเนินงานนั้นๆ ให้บังเกิดผล ซึ่งประเด็นหรือเนื้องานนั้นจะต้องเป็นงานที่ตรงกับาทบาทหน้าที่ความรับผิดชอบของคนนั้นๆ มีประเด็นการประเมิน ตัวชี้วัด เกณฑ์การประเมินที่ครอบคลุม เหมาะสม ประเมินได้ และที่สำคัญต้องมีระดับความยากง่าย มีความท้าทายที่เหมาะสมกับตำแหน่งและวิทยฐานะ ซึ่งเป็นเรื่องที่ทั้งข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาผู้ทำข้อตกลงและผู้บังคับบัญชาผู้รับข้อตกลง จะต้องให้ความสำคัญและพิจารณาร่วมกัน เพราะจะนำไปสู่การประเมินตำแหน่งวิทยฐานะที่ถูกต้องเหมาะสม และใช้ผลการประเมินนั้นอย่างถูกต้อง เหมาะสม เป็นไปตามเจตนารมณ์หรือจุดมุ่งหมายของการประเมินตำแหน่งและวิทยฐานะของข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา

บวร  เทศารินทร์