สภาวการณ์ปัจจุบัน หากตัดความร่ำรวย (มีเงินหรือทรัพย์สินมากๆ) ออก อาชีพข้าราชการเป็นทางเลือกที่ดี ถูกมองจากผู้หางานทำ เพราะมีความมั่นคง ถึงแม้สภาพเศรษฐกิจของประเทศจะมีสภาพไม่พึงประสงค์ขนาดไหน รัฐก็ต้องจัดให้

ผู้ที่เป็นข้าราชการอยู่แล้ว รู้ดีในสิ่งนี้ จึงอุ่นใจ ไร้กังวล รับรู้และเห็นใจอาชีพอื่นที่ลำบาก ยิ่งหากต้องถูกเท จะทำอาชีพอื่นก็ไม่ง่ายนัก

ความมั่นคงของข้าราชการมีขึ้นเพราะรัฐจัด “สิ่งตอบแทน”ให้ เพื่อให้มีคุณภาพชีวิตความเป็นอยู่ที่ดี มีขวัญกำลังใจทำงาน จูงใจคนเก่งมาทำงาน เล็งผลเลิศให้เป็นข้าราชการที่ดี ทำหน้าที่รับผิดชอบ ปลายทางสุดที่ประสิทธิผลของงานราชการ ประเทศชาติรุ่งเรือง

แล้ว “สิ่งตอบแทน” ที่รัฐหรือราชการให้กับข้าราชการและหรือเจ้าหน้าที่รัฐ มีอะไรบ้าง (เป็นทั้งตัวเงินและไม่ใช่ตัวเงิน)

1. เงินเดือน ตามตำแหน่งและระดับหรืออันดับ เช่น อันดับ คศ.2, คศ.3 สำหรับข้าราชการครูฯ หรือระดับชำนาญการ, ชำนาญการพิเศษ, อาวุโส, ผู้ทรงคุณวุฒิ , บริหารต้น, บริหารสูง สำหรับข้าราชการพลเรือนสามัญ จำนวนเท่าไหร่เป็นไปตามกฎหมายกำหนดไว้

2. เงินค่าตอบแทนอื่น เช่น

2.1 เงินค่าวิทยฐานะ สำหรับข้าราชการครู เงินประจำตำแหน่ง เงินประจำตำแหน่งสำหรับข้าราชการพลเรือนสามัญ จำนวนเท่าไหร่เป็นไปตามกฎหมายกำหนดไว้

2.2 เงินตอบแทนอีกหนึ่งเท่าของเงินวิทยฐานะหรือเงินประจำตำแหน่ง เช่น ผู้ที่รับเงินวิทยฐานะ 5,600 บาท จะได้เงินตอบแทนอีก 5,600 บาท หรือผู้ที่มีเงินประจำแหน่ง 10,000 บาท จะได้เงินตอบแทนอีก 10,000 บาท เป็นต้น (แต่บางตำแหน่งก็ไม่ได้)

2.3 เงินเพิ่มสำหรับตำแหน่งที่มีเหตุพิเศษ เช่น เงิน ค.พ.ส. สำหรับครูการศึกษาพิเศษ เงิน พ.ต.ก. สำหรับนิติกร หรือเงินเพิ่มสำหรับผู้ปฏิบัติงานด้านการเงิน บัญชี พัสดุ หรือตรวจสอบภายใน เป็นต้น

3. สวัสดิการและประโยชน์เกื้อกูล จำแนกเป็น

3.1 สวัสดิการที่เป็นเงิน ได้แก่ เงินค่ารักษาพยาบาล เงินค่าการศึกษาบุตร เงินสำหรับผู้ปฏิบัติงานในพื้นที่พิเศษ (พื้นที่ลำบากกันดาร พื้นที่จังหวัดชายแดนใต้) และเงินบำเหน็จบำนาญ

3.2 สวัสดิการที่ไม่เป็นเงิน ได้แก่ การลาประเภทต่างๆ เครื่องราชอิสริยาภรณ์

3.3 ประโยชน์เกื้อกูล เป็นสิ่งที่รัฐให้เพื่ออำนวยความสะดวกในการปฏิบัติงาน ได้แก่ ค่าใช้จ่ายในการเดินทางไปราชการ ค่าทำงานล่วงเวลา ค่าเช่าบ้าน รถประจำตำแหน่ง (รับเงินแทนหากไม่ใช้รถ) หรือค่าโทรศัพท์ (โทรศัพท์ที่ราชการจัดให้และโทรเพื่องานราชการ)

4. เงินรางวัล เป็นโบนัสที่รัฐตอบแทนให้เพราะทำงานให้ราชการอย่างมีประสิทธิภาพ ปัจจุบันก็ได้บ้างบางตำแหน่งหรือหน่วยงาน

หากไล่ดู “สิ่งตอบแทน” ที่รัฐให้กับราชการแล้ว ก็น่าจะยืนยันถึง “ความมั่นคง” ของอาชีพข้าราชการได้ หากวางแผนใช้จ่ายให้เป็น ชีวิตความเป็นอยู่ดีแน่ ไม่ถึงขั้นรวย แต่อยู่ได้โดยไม่ลำบาก

สถานการณ์เช่นนี้ แนะนำให้ข้าราชการกอดราชการไว้ ให้ความรัก อบอุ่นแก่เขา นั่นคือ โพกัสทำงานอย่างทุ่มเท ไม่ย่อท้อ เสียสละ ใฝ่หาความก้าวหน้า พัฒนาตนเอง และพัฒนางานให้สมกับที่เขารักเรา 

บวร เทศารินทร์